تعداد بازدید 2549

هر یک از ادیان و مذاهب جهان از نظر معارف مذهبى و به اصطلاح مکتب خاصّ
فکرى و روحانى قیافه مخصوصى دارند که در برخوردهاى نخست خود را به انسان
نشان مى دهند. این قیافه کلّى و عمومى مذهب بسیار چیزها مى تواند به ما
بیاموزد و راهنمایى براى ارزیابى آن مذهب و پى بردن به سایر محتویّات آن
است.

منظور از قیافه مذهب همانا برداشت کلّى آن مذهب درباره مسائلى از قبیل هدف
آفرینش جهان، منظور از افزایش انسان، هدف بعثت پیامبران، سرنوشت انسان پس
از مرگ، راه رسیدن به سعادت واقعى، و کیفیّت روابط انسان ها در زندگى
اجتماعى و چگونگى تفسیرى است که از این مسائل دارد.

بدیهى است این برداشت کلّى، مسیر مذهب را در مسائل کوچک تر روشن مى سازد.

در اینجا نخست قیافه اصلى اسلام را در این مسائل بررسى کرده، سپس آن را با
آنچه مسیحیّت کنونى از خود نشان مى دهد مقایسه مى کنیم آن گاه مطالب
فراوانى روشن خواهد شد.

متون اصلى اسلام (آیات قرآن مجید) درباره مسائل مزبور چنین مى گوید:

1. همه چیز در این جهان براى انسان آفریده شده و مسخّر فرمان او و در راه تأمین منافع اوست:

ـ (أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِى السَّمَـوَاتِ وَمَا فِى الاَْرْضِ).(1)

ـ (وَسَخَّرَ لَکُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَائِبَیْنِ).(2)

ـ (وَسخَّرَ لَکُمُ الَّیْلَ وَالنَّهَارَ).(3)

ـ (وَهُوَ الَّذِى سَخَّرَ الْبَحْرَ).(4)

ـ (وَسَخَّرَ لَکُمُ الاَْنْهَارَ).(5)

ـ (وَسَخَّرَ لَکُمُ الْفُلْکَ لِتَجْرِىَ فِى الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ).(6)

و به این ترتیب، بزرگ ترین ارزش و شخصیّت از آنِ انسان است و همه موجودات این جهان براى او آفریده شده اند.

2. مبدأ وجود همه خداست و بازگشت همه هم به سوى اوست. به عبارت دیگر همه به سوى آن وجود کامل و بى پایان از هر جهت، در حرکت اند (وَهُوَ خَلَقَکُمْ أَوَّلَ مَرَّة وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ).(7)

3. منظور از آفرینش انسان این بوده که نشانه اى باشد از آن ذات پاک که منبع تمام صفات کمال است.

قرآن در سرگذشت آفرینش انسان، نخست مى گوید: (إِنِّى جَاعِلٌ فِى الاَْرْضِ خَلِیفَةً).(8)

و سپس داستان خلقت انسان و تعلیم حقایق موجودات به او (علم اسماء) و آموختن
آن به فرشتگان و اعتراف گرفتن از آنها به عجز در برابر معلومات انسان
تشریح مى کند.

گذشته از این، پرورش صفات عالى انسانیّت را نیز هدف دیگرى از آفرینش انسان
معرّفى کرده و از «انسان کامل» به بنده خدا تعبیر مى کند: (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالاِْنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ).(9)

و به این ترتیب، هدف را تربیت انسان کامل (بنده خدا) ذکر مى کند.

صفات بندگان خدا، انسان کامل را در دوازده آیه در سوره فرقان(10) بیان کرده که مضمون آن چنین است:

بندگان خاصّ خدا کسانى اند که آرام و بى تکبّر بر زمین راه مى روند، و در
برابر سخنان نابخردانه پرخاش نمى کنند و آنها را به نیکى پاسخ مى گویند،
در پیشگاه خداوند سر به سجده مى نهند و در برابر او به نیایش برمى خیزند،
از کیفرهاى او در هراسند و لذا مراقب اعمال خویش اند.

در راه خدا انفاق و بخشش مى کنند و در این راه از اسراف و بخل برکنارند.

هرگز براى خدا همتا قائل نمى شوند و هرگز دست به خون بیگناهان نمى آلایند.

دامان عفّت خویش را آلوده نمى سازند و اگر مرتکب گناه شوند توبه کرده، به
سوى خدا بازمى گردند و با کار شایسته و نیک، کار بد خود را جبران مى کنند.

هرگز در مجالس باطل حضور نمى یابند و بزرگوارانه از برابر لغو و باطل مى گذرند.

در برابر سخنان خدا و آثار او در سراسر جهان هستى، همچون کوران و کران نیستند.

آنان توجّه خاصّى به اصلاح خانواده خویش دارند و از خدا مى خواهند که همسر
و فرزند پاک و لایقى که مایه روشنى چشمشان شود به آنها عطا کند.

آنها بزرگى و عزّت را در پرهیزگارى مى جویند و از خدا مى خواهند که آنها را پیشوا و سرمشق پرهیزگاران قرار دهد.

منطق اسلام در این بخش از آیات مزبور به خوبى روشن مى شود.

4. هدف بعثت پیامبران از نظر اسلام چند چیز است:

الف) اقامه اصول عدالت (لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ).(11)

ب) پرورش و آموزش، یا تربیت و تعلیم و نجات از گمراهى ها (هُوَ
الَّذِى بَعَثَ فِى الاُْمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا
عَلَیْهِمْ ءَایَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ
وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِى ضَلاَل مُبِین).(12)

ج) هدایت از تاریکى هاى گناه به سوى نور ایمان و حقیقت و اطاعت (کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ).(13)

د) بخشیدن حیات و زندگى معنوى به انسان ها (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْیِیکُمْ).(14)

5. همه انسان ها پس از مرگ بار دیگر در روز رستاخیز به زندگى برمى گردند و نتیجه آنچه از نیک و بد انجام داده اند مى بینند (فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّة خَیْرًا یَرَهُ * وَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّة شَرًّا یَرَهُ).(15)
و به این ترتیب، سرسوزنى از اعمال خوب و بد او از بین نخواهد رفت و جزاى
آن را مى بیند. اعضاى بدن او و حتّى زمینى که بر آن زندگى مى کند گواه
اعمال او خواهند بود (الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُکَلِّمُنَا أَیْدِیهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُم بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ).(16) (یَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا * بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحَى لَهَا).(17)

سرنوشت هر کس به دست خود اوست و هر کس در گرو عمل خویش است (کُلُّ نَفْس بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَةٌ).(18) و در سایه سعى و کوشش خود به جایى مى رسد.

خداوند همه را راهنمایى کرده و این انسان ها هستند که راه خوب یا بد را با اراده خود برمى گزینند (إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا).(19)

هیچ کس گناهکار از مادر متولّد نمى شود و همه پاک و با فطرت ایمان به این جهان قدم مى گذارند.

کسى به گناه دیگرى مجازات نمى شود (وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى).(20) و شفاعت جز به فرمان خدا ممکن نیست (مَنْ ذَاالَّذِى یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ).(21)

این بود دورنمایى از قیافه اسلام درباره مسائل مزبور.

اکنون قیافه مسیحیّت کنونى را درباره این مسائل بررسى مى کنیم.

«اما توئل اژِرتِر» که از دانشمندان مسیحى است، در کتاب مذاهب بزرگ از سرى
چه مى دانم؟ در بخش دهم، ذیل عنوان «مسیحیّت» چنین مى نویسد:

مسیحیّت یا مذهب رستگارى و نجات را مى توان قبل از آنکه شعبه ها و مسلک هاى
مختلف از آن جدا شود اصول و قواعد بزرگ آن را تحت موضوع زیر خلاصه کرد:

انسان در بهشت از فرمان خدا سرپیچى کرد و بالنتیجه صفات و خصائل اوّلیه خود
را از دست داد و هنوز نژاد بشر در زیر بار و شکنجه خطاى انسان اوّلیه
است.

خدا خواست انسان را نجات دهد، لذا رستگارى و نجات او را در فداکارى خونین پسرش تشخیص داد.

عیسى دومین شخص از سه نفرى است که پیغمبران گذشته ظهور آنها را پیش بینى
کرده بودند. این شخص پس از برقرارى کلیسا که انتشار آیین او را در عالم
ادامه مى دهد مصلوب گردید.

کلیسا مجمع و انجمن عیسویانى است که داراى عقیده واحد بوده و تابع و مطیع
قدرت مذهبى مشخّص مى باشند. انسان قدرت مطلق دارد و مى تواند خود را به
واسطه عملیّات خود و عقیده مذهبى کامل نجات دهد.

انسان پس از مرگ پاداش و یا مجازات خود را خواهد دید و پس از اتمام دنیا و رستاخیز اجساد یک محاکمه عمومى شروع خواهد شد(22)... .

در جاى دیگر مى گوید:

عیسى متولّد شد و رنج کشید و براى خاطر مردم مُرد. انسان مى تواند خود را
بهوسیله فداکارى نجات دهد نه بهوسیله شایستگى و عملیّات کارهایش بلکه به
واسطه داشتن ایمان و عقیده به رستگارى... انسان باید در قالب عیسى زندگى
کند و در عیسى محو شود... ما بالاخره بهوسیله این عیسى و مردم دوستى نجات
خواهیم یافت.(23)

منابع:

(1). ترجمه: «آیا ندیدید خداوند آنچه را در آسمان ها و زمین است مسخّر شما کرده است». سوره لقمان، آیه 20.

(2). ترجمه: «و خورشید و ماه را ـ که با برنامه منظّمى در حرکت اند ـ به تسخیر شما درآورد». سوره ابراهیم، آیه 33.

(3). ترجمه: «و شب و روز را مسخّر شما ساخت». سوره ابراهیم، آیه 33.

(4). ترجمه: «او کسى است که دریا را مسخّر (شما) ساخت». سوره نحل، آیه 14.

(5). ترجمه: «و نهرها را مسخّر شما کرد». سوره ابراهیم، آیه 32.

(6). ترجمه: «و کشتى ها را مسخّر شما ساخت، تا بر صفحه دریا به فرمان او حرکت کنند». سوره ابراهیم، آیه 32.

(7). ترجمه: «و او شما را نخستین بار آفرید، و به سوى او بازگردانده مى شوید». سوره فصّلت، آیه 21.

(8). ترجمه: «من بر روى زمین جانشینى )= نماینده اى( قرار خواهم داد». سوره بقره، آیه 30.

(9). ترجمه: «من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه مرا بپرستند (و از
این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند)». سوره ذاریات، آیه 56.

(10). سوره فرقان، آیات 63 ـ 74.

(11). ترجمه: «ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب
آسمانى و میزان (شناسایى حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا
مردم قیام به عدالت کنند». سوره حدید، آیه 25.

(12). ترجمه: «او کسى است که در میان جمعیّت درس نخوانده، پیامبرى از
خودشان برانگیخت که آیاتش را بر آنها بخواند و آنها را تزکیه کند و به
آنان کتاب (قرآن) و حکمت بیاموزد، هرچند پیش از آن در گمراهى اى آشکار
بودند». سوره جمعه، آیه 2.

(13). ترجمه: «(این) کتابى است که بر تو نازل کردیم، تا مردم را از
تاریکى ها(ى شرک و ظلم و جهل) به سوى روشنایى (ایمان و عدل و آگاهى)،
بیرون آورى». سوره ابراهیم، آیه 1.

(14). ترجمه: «اى کسانى که ایمان آورده اید، دعوت خدا و پیامبر را اجابت
کنید هنگامى که شما را به سوى چیزى مى خواند که شما را حیات مى بخشد».
سوره انفال، آیه 24.

(15). ترجمه: «پس هر کس هموزن ذرّه اى کار خیر انجام دهد آن را مى بیند ـ و
هر کس هموزن ذرّه اى کار بد کرده آن را نیز مى بیند.» سوره زلزله، آیات 7
و 8.

(16). ترجمه: «امروز بر دهانشان مُهر مى نهیم، و دست هایشان با ما سخن
مى گویند و پاهایشان به کارهایى که انجام مى دادند گواهى مى دهند». سوره
یس، آیه 65.

(17). ترجمه: «در آن روز زمین تمام خبرهایش را بازگو مى کند; ـ چرا که پروردگارت به آن وحى کرده است». سوره زلزله، آیات 4 و 5.

(18). ترجمه: «هر کس در گرو اعمال خویش است». سوره مدّثّر، آیه 38.

(19). ترجمه: «ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا شود) یا ناسپاس». سوره انسان، آیه 3.

(20). ترجمه: «هیچ گناهکارى بار گناه دیگرى را بر دوش نمى کشد». سوره فاطر، آیه 18.

(21). ترجمه: «کیست که در نزد او، جز به فرمانش شفاعت کند؟» سوره بقره، آیه 255.

(22). مذاهب بزرگ، ص 99.

(23). مذاهب بزرگ، ص 105.

سلام. خیلی ممنونم از مطالب بسیار مفیدتون

تعداد بازدید 2549 دورنماى مسیحیّت
نویسنده	پیام